Tertelê 38 ti na qonağra idare biyo. Genaral Alpdoğan, na qonağde mekandarbiyo.
Anqarara emıri amê na qonağ, Dêsımra rapori amê na qonağ. Alpdoğani ve sereskeru u qumendarunê xora na qonağde qerari guretê, fermanê cenc u rejuyê Dêsımi seo, Ağler u serveruné Désımi sero, goneweri naza biyê topi.
Rayverê Qop’i, Ali Yıldırım’i, Seydwuşenê Muxundiye, Na qonağde qewa Avdıle Pasay sımıta.
Lazê Xıdır ağaê Heyderu o waxt Xarpêtde wendêne. Avdıle pasay da ardene ard leê xo cıra vake ke, ‘Heyder piyê xo qail ke, bêro ma zumıni bı vênime. Sözvo ke, (Persvo, İqrarvo) cırê xıraviye nêken. Heyder beğ piyê xo ikna keno ano Xarpêt. Xıdır Ağa sono na qonağ wertmede nisaznenê ro. Avdıle pasa qimet cı nêdano, wertmede (salonde) zof dano vındarnaêne. Rayvero Qop yeno sono zere. Xêle ke, maneno beno tever. Xıdır Ağay ra vano ‘kewra mı avdıle pasayra vato. Na raê tua çino, tı peyser sona çê. Yamu yamu reyna eve na tore meê to ra nêverdano.’
Xıdır Ağa vano ke:
‘Kewra Rayver tı zonena Avdıle Pasa ça honde qimet dano to? Avdıle Pasa serva sarê apê to Seyd Rızay qimet dano to. Sarê apê to eke, guret, qimetê to endi qedino. Na qese Rayverê Qop’irê çetın yeno, terkneno sono.
Ağa eke sono zere, Avdıle pasa vano ‘Ağa xêr ama.
Xıdır Ağa vano:
‘Rızmê sıma niyaro, avê peê çêveride vındarnenê, dıma ki vanê xêr ama? Ez raa dı rozura amu nê qefeliu, peê çêveri de qefeliu.
Ağa qusırde niamede karê mı sılxetbi.’
Aêde, xıdır Ağa dest beno cevê xo, madalia ke, qewra Wurışide dewleta Osmani da cı aê cevê xora vezeno vano ke.
‘Esterfılay pasa, yê to qusır niyo. Herhal qusır yê mıno ke, mı na madalia gureta.’
Avdıle Pasa eke se vano, ağa eve arıfiye cuav dano.
Xıdır Ağa cereno ra sono Dêsım, reyna çığa ke, êlçi yenê ağa nino Xarpêt.
O waxt o qonağo oğate şiade, kham çı zoneno çığa qimet dove taê Dêsımızu? Dodıma ki tek ve tek vılê yinu ki sıkıtora cı. Yê xayinunê serbêliura Ali Yıldırım ve Wusê Muxundiyera xeleşiay. Ali Yıldırım hetave merdene dewleterê lozımbi. O riwalra dewlete qarsê mordemeki nêbiye. O mordem dewleta xorê Anqarade’ki guriya. Dustê Dêsımide rızmê dewlete, rızmê Ali Yıldırım’i, Rayver Qopi u Wusê Muxundiye zobina tayinerê ki, biyo odet u tore. O qimetê nona vêriyo.
Ez oncia bêri qonağ.
Qonax biyo khan, rıjiaênedero. Qonağ hen ke, biyo khan kes pıro şêrnêkeno. İsonê ke, wuzara vêrenêra, haêke ze kunê tenge, xo çarnenê peê qonaği uwe verdanê de. Naêde zovi tuwayrê nêbeno. Qanunê ke, Anqarara şiyê na qonağ, qerarê ke na qonağde amê guretene çı hêfke hona wenêdariyê. Kılmekiyera serva wedardena Dêsımi çı qerari ke, amê o qonağ şiyê, zu hetra nê zofe hetura verdevamkenê. ‘Tunceli kanunu, Dersim kanunu’ Qonağ khano, qanuni zofe hetura newê verdevamkenê.
Verdevamkerdena na qanunude xeta Dêsımızu çina? Helvetke esta.
Dı Seriyo ma taê Dêsımızu TERTELE 38 mekum kerdene kerdo karê xuyo mığerem.
Avêra ve tepiya namê ‘Dêsımira’ kamo wazeno ke, podar karê marodo?
Ma wazeme ke, Zon kultur u itıqaté Désımi vindi névo. Na karde kamo podar dano mavero?
Saré Désımi gere naé sero qif bıfıkıriyé.
Fotrafe Qonağe Alpdoğani:
Dersimlilerin celladı General Alpdoağan ın Xarput ta kaldığı konağın
